Cholesterol cao là gì?

Cholesterol cao là tình trạng xảy ra khi nồng độ cholesterol trong máu tăng cao đủ để gây ra các vấn đề về sức khỏe, bao gồm bệnh tim và đột quỵ. Đôi khi được gọi là tăng lipid máu, cholesterol cao không đau và không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi một người mắc bệnh tim nặng.

Bệnh tim là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Hoa Kỳ và đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu thứ năm.

Khoảng 93 triệu người Mỹ trên 20 tuổi, hay gần 40% dân số Hoa Kỳ, có lượng cholesterol cao.Hơn một nửa số người trưởng thành bị cholesterol cao đang được điều trị để hạ thấp nó

Triệu chứng của Cholesterol Cao

Thông thường, cholesterol cao không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi nó gây ra tình trạng khẩn cấp về y tế, chẳng hạn như

•  Đau tim hoặc đột quỵ. Những sự kiện liên quan đến bệnh tim này không xảy ra cho đến khi mức cholesterol cao dẫn đến mảng bám chất béo tích tụ trong động mạch. Đổi lại, điều này dẫn đến việc thu hẹp các động mạch và thay đổi thành phần của lớp lót động mạch, còn được gọi là bệnh tim

Nguyên nhân của cholesterol cao

Cả hai yếu tố liên quan đến di truyền và lối sống đều góp phần làm tăng cholesterol, bao gồm những yếu tố sau.

Di truyền

Có tiền sử gia đình bị cholesterol cao hoặc bệnh tim cũng có nghĩa là bạn có nhiều khả năng bị cholesterol cao.

Mặc dù tương đối hiếm nhưng một số người cũng mang tình trạng di truyền gọi là tăng cholesteron máu gia đình, gây ra mức LDL cực cao khi còn trẻ và nếu không được điều trị có thể dẫn đến bệnh động mạch vành khởi phát sớm và các cơn đau tim. Khoảng 1 triệu người Mỹ, hoặc một phần ba dân số Hoa Kỳ, bị tăng cholesterol máu gia đình.

Tuổi

Do những thay đổi trao đổi chất liên quan đến tuổi tác, bao gồm cách gan loại bỏ cholesterol LDL khỏi máu, nguy cơ cholesterol cao của mọi người tăng lên khi họ già đi.

Giới tính

Phụ nữ trên 55 tuổi hoặc đã mãn kinh có xu hướng có mức cholesteron LDL thấp hơn nam giới. Nói chung, đàn ông có xu hướng có mức cholesteron HDL cao hơn phụ nữ.

Ăn kiêng

Ăn một chế độ ăn nhiều cholesterol, chất béo bão hoà và chất béo chuyển hóa được biết là góp phần làm tăng mức cholesterol. Hầu hết các sản phẩm từ sữa động vật và chất béo nguyên kem, và một số loại dầu ở thể rắn ở nhiệt độ phòng, đều chứa hàm lượng chất béo bão hòa cao

Mức độ hoạt động thể chất

Ít hoặc không hoạt động thể chất trong cuộc sống hàng ngày của bạn có thể làm giảm cholesterol HDL, điều này có thể khiến cơ thể bạn khó loại bỏ cholesterol LDL trong động mạch.Mức độ tập thể dục vừa phải đến cường độ cao có thể làm tăng mức cholesterol HDL và giảm kích thước của các hạt cholesterol LDL, làm cho nó ít gây hại hơn.

Sử dụng thuốc lá

Sử dụng thuốc lá được biết là gây tổn thương mạch máu và giảm cholesterol HDL, ở mức bình thường sẽ bảo vệ chống lại bệnh tim, đặc biệt là ở phụ nữ.Không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy hút thuốc lá làm tăng cholesterol LDL, nhưng nó tạo ra một môi trường động mạch thúc đẩy sự tích tụ mảng bám chất béo.

Béo phì

Được định nghĩa là chỉ số khối cơ thể (BMI) trên 30 — có liên quan đến mức chất béo trung tính, cholesterol HDL và cholesterol LDL cao hơn. Mặc dù những người được coi là thừa cân hoặc béo phì khi sử dụng thang đo BMI có nguy cơ cao bị cholesterol cao, nhưng những người có chỉ số BMI thấp hơn cũng có thể bị ảnh hưởng bởi cholesterol cao.

Bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường loại 2 – một tình trạng mãn tính khác nhạy cảm với các yếu tố lối sống, trọng lượng cơ thể và sự trao đổi chất – cũng liên quan đến việc giảm cholesterol HDL và tăng cholesterol LDL. 

Những người mắc bệnh tiểu đường loại 1 cũng có nhiều khả năng góp phần gây ra bệnh tim

Cholesterol cao được chẩn đoán như thế nào?

Vì cholesterol cao đơn thuần thường không có dấu hiệu hoặc triệu chứng nên cách duy nhất để biết bạn có mắc bệnh này hay không là làm xét nghiệm máu. Khi làm xét nghiệm này bạn cần nhịn ăn (không ăn hoặc uống) trong 8 đến 12 giờ trước khi lấy máu.

Từ mẫu máu có thể đo lượng cholesterol LDL, cholesterol HDL và chất béo trung tính của bạn . Bảng lipid cũng có thể cho bạn biết tổng lượng cholesterol của bạn, dựa trên cả ba thành phần.

Mức đối chiếu cho mỗi thành phần ở người lớn như sau:

• + Cholesterol LDL < 100 (mg/dL)
• + HDL cholesterol >= 60 mg/dL
• + Triglyceride < 150 mg/dL
• + Cholesterol toàn phần < 200 mg/dL

Dự Phòng Cholesterol Cao

Bất kể tiền sử gia đình hay bất kỳ tiền sử bệnh tim nào trước đó, bạn có thể ngăn ngừa cholesterol cao bằng cách 

• Ăn uống lành mạnh

Ăn một chế độ ăn ít chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, nhiều chất xơ và chất béo không bão hòa có thể giúp ngăn ngừa cholesterol cao. Các loại thực phẩm như bột yến mạch, đậu, bơ và dầu thực vật có thể làm giảm cholesterol LDL và tăng mức cholesterol HDL.

• Hoạt động thể chất thường xuyên 

Đối với người lớn nên tập thể dục nhịp điệu cường độ vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần hoặc 75 phút nếu tham gia hoạt động thể chất mạnh mẽ hơn, như chạy bộ hoặc tập tạ 

• Bỏ thuốc lá

Bỏ hút thuốc, hoặc không bắt đầu, là một trong những khuyến nghị để ngăn ngừa cholesterol cao và bệnh tim. Sau 15 năm không hút thuốc, nguy cơ mắc bệnh tim của người từng hút thuốc tương tự như người chưa bao giờ hút thuốc.

Đối với mức cholesterol cụ thể, việc sử dụng thuốc lá được biết là gây tổn thương mạch máu và làm giảm cholesterol HDL

• Duy trì cân nặng bình thường 

Có chỉ số BMI trong phạm vi thừa cân hoặc béo phì có mối tương quan cao với việc dư thừa mỡ trong cơ thể, do đó có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn xử lý cholesterol. Chất béo dư thừa trong cơ thể cũng làm chậm khả năng loại bỏ cholesterol LDL khỏi máu, làm tăng mức độ của bạn và tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.

• Hạn chế uống rượu 

Uống quá nhiều rượu, được định nghĩa là nhiều hơn hai ly mỗi ngày đối với nam và một ly đối với nữ, có thể làm tăng mức cholesterol và chất béo trung tính

Thường xuyên theo dõi mức cholesterol của bạn cũng có thể giúp ngăn chặn con số của bạn tăng quá cao hoặc quá thấp. Nói chung, người trưởng thành khỏe mạnh nên kiểm tra cholesterol từ 4 đến 6 năm một lần, nhưng có thể phải kiểm tra cholesterol thường xuyên hơn vì tùy thuộc vào độ tuổi, sức khỏe tổng thể và các yếu tố nguy cơ khác